Από τον
Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
Στη συνεδρία της 14ης Οκτωβρίου 1892 της Γαλλικής
Ακαδημίας Γραμμάτων και Επιγραφών (Académie
des Inscriptions et
Belles-Lettres), αναγνώσθηκε επιστολή
(Αθήνα, 30 Σεπτεμβρίου 1892) του Γάλλου αρχαιολόγου και διευθυντή της Γαλλικής
Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών Théophile
Homolle (1848-1925)[1]. Ο
επί κεφαλής της συστηματικής αρχαιολογικής ανασκαφής στους Δελφούς[2]
ενημέρωσε τον γραμματέα και τα μέλη της Ακαδημίας ότι είχε τοποθετηθεί και ήταν έτοιμο για χρήση το σιδηροδρομικό
δίκτυο στην υπό ανασκαφή περιοχή του χωριού Καστρί (Δελφοί)[3].
 |
|
Théophile
Homolle
©
Académie des Inscriptions
et Belles-Lettres
(Γαλλία)
|
Ένα χρόνο νωρίτερα, στις 6 Απριλίου 1891 είχε
κυρωθεί από τη Βουλή των Ελλήνων η σύμβαση η οποία είχε υπογραφεί μεταξύ του
Ελληνικού Δημοσίου και της Γαλλικής Κυβέρνησης στις 23 Ιανουαρίου 1887[4] «περί αρχαιολογικής ανασκαφής εν Δελφοίς»
(ΦΕΚ 126/Α/6-5-1891).
Για την ευκολότερη μεταφορά των αδρανών
υλικών από τους χώρους της ανασκαφής στους χώρους εναπόθεσης κατασκευάστηκε από
τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο του 1892 σιδηροδρομικό δίκτυο του συστήματος Decauville,
συνολικού μήκους 1.800/m και πλάτους γραμμής 500/mm
(Χάρτης 1).
Η σχεδίαση του εργοταξίου και η τοποθέτηση των σιδηροτροχιών πραγματοποιήθηκε από
τον Γάλλο μηχανικό Henry Convert[5] ο οποίος είχε έρθει
νωρίτερα στην Ελλάδα για να αναλάβει εργασίες των σιδηροδρόμων της Πελοποννήσου.
Ο Convert εξόπλισε το δίκτυο με περιστροφικές πλάκες,
ψαλίδια και βαγονέτα, ενώ προσέλαβε το κατάλληλο προσωπικό[6], δημιουργώντας
παράλληλα χώρους αποθήκευσης και επισκευής του δικτύου και του τροχαίου υλικού.
Μεταξύ του 1892 και 1896 είχαν αγορασθεί 57 βαγονέτα και διάφορα ζώα (άλογα,
μουλάρια) για την έλξη τους. Σταδιακά μέχρι το 1897, τοποθετήθηκαν άλλα 1.200/m
γραμμής,
με αποτέλεσμα το συνολικό μήκος του δικτύου (σε πλήρη εφαρμογή) να ανέρχεται
στα 3 χιλιόμετρα (Χάρτης 2). Το επίτευγμα ήταν μεγάλο καθώς η τοποθέτηση των
σιδηροτροχιών πραγματοποιήθηκε σε έδαφος με μεγάλες υψομετρικές διαφορές. Μετά
το πέρας των ανασκαφών (1903) το σιδηροδρομικό δίκτυο αποξηλώθηκε και μεταφέρθηκε
μαζί με τα βαγονέτα στη Δήλο, όπου χρησιμοποιήθηκε για τις ανασκαφικές εργασίες
που είχαν αρχίσει στο νησί.
 |
|
Επεξεργασμένο τοπογραφικό
διάγραμμα των αρχαιολογικών ανασκαφών στους Δελφούς. Σχεδιάστηκε το 1894 από
τον γάλλο μηχανικό Henry
Convert. Με κόκκινο χρώμα
σημειώνεται το αρχικό σιδηροδρομικό δίκτυο Decauville με πλάτος γραμμής 500/mm και μήκος 1.800/m. Το πρωτότυπο σχέδιο δημοσιεύθηκε στο Bulletin de correspondance hellénique, τ. 18
(1894) © Bibliothèque nationale de France.
|
 |
|
Επεξεργασμένο τοπογραφικό
διάγραμμα των αρχαιολογικών ανασκαφών στους Δελφούς. Σχεδιάστηκε το 1897 από
τον γάλλο μηχανικό Henry
Convert. Με κόκκινο χρώμα
σημειώνεται το σιδηροδρομικό δίκτυο Decauville με τις
επεκτάσεις του (συνολικό μήκος 3.000/m). Το πρωτότυπο σχέδιο δημοσιεύθηκε στο Bulletin de correspondance hellénique, τ. 21 (1897) © Bibliothèque nationale de France.
|
 |
|
Αρχαιολογική
ανασκαφή στους Δελφούς (1893). Στη φωτογραφία διακρίνονται οι: T. Homolle, E. Pontremoli, L. Sortrais, H. Eustache, E.
Bourguet, G. Millet, H. Convert
© École française
d’Athènes.
|
 |
|
Αρχαιολογικές ανασκαφές στους
Δελφούς. Το σιδηροδρομικό δίκτυο (1892). Δημοσιεύθηκε στη μελέτη La redécouverte
de Delphes (1992), σ. 121, εικ.
59. © École française d’Athènes.
|
 |
|
Αρχαιολογικές ανασκαφές στους
Δελφούς. Το σιδηροδρομικό δίκτυο. Φωτογραφία του Ε. Bourguet (1893). Δημοσιεύθηκε στη μελέτη La redécouverte
de Delphes (1992), σ. 181, εικ.
89. © École française d’Athènes.
|
 |
|
Αρχαιολογικές ανασκαφές στους
Δελφούς. Το σιδηροδρομικό δίκτυο (22 Απριλίου 1893). Δημοσιεύθηκε στη μελέτη La redécouverte de
Delphes
(1992), σ. 165, εικ. 75. © École française
d’Athènes.
|
 |
|
Αρχαιολογικές ανασκαφές στους
Δελφούς. Το σιδηροδρομικό δίκτυο (17 Μαΐου 1894). Δημοσιεύθηκε στη μελέτη La redécouverte
de Delphes (1992), σ. 167, εικ.
78. © École française d’Athènes.
|
 |
|
Αρχαιολογικές ανασκαφές στους
Δελφούς. Το σιδηροδρομικό δίκτυο (17 Μαΐου 1894). Δημοσιεύθηκε στη μελέτη La redécouverte
de Delphes (1992), σ. 166, εικ.
77. © École française d’Athènes.
|
 |
|
Αρχαιολογικές ανασκαφές στους
Δελφούς. Το σιδηροδρομικό δίκτυο (1892). Δημοσιεύθηκε στη μελέτη La redécouverte
de Delphes (1992), σ. 164, εικ.
74. © École française d’Athènes.
|
 |
|
Αρχαιολογικές ανασκαφές στους
Δελφούς. Το σιδηροδρομικό δίκτυο. Φωτογραφία του Henry Convert. Δημοσιεύθηκε στη μελέτη La redécouverte
de Delphes (1992), σ. 182, εικ.
90. © École française d’Athènes.
|
 |
|
Αρχαιολογικές ανασκαφές στους
Δελφούς. Το σιδηροδρομικό δίκτυο (30 Απριλίου 1893). Δημοσιεύθηκε στη μελέτη La redécouverte
de Delphes (1992), σ. 171, εικ.
82. © École française d’Athènes.
|
 |
|
Αρχαιολογικές
ανασκαφές στους Δελφούς. Το σιδηροδρομικό δίκτυο.
© École française d’Athènes.
|
 |
|
Αρχαιολογικές
ανασκαφές στους Δελφούς. Το σιδηροδρομικό δίκτυο.
© École française d’Athènes.
|
 |
|
Αρχαιολογικές
ανασκαφές στους Δελφούς. Το σιδηροδρομικό δίκτυο.
© École française d’Athènes.
|
 |
|
Καστρί 1891. Λίγο πριν
ξεκινήσει η Μεγάλη Ανασκαφή (1892-1903). Το μικρό χωριό το οποίο είχε κτιστεί
πάνω στα ερείπια των αρχαίων Δελφών απαλλοτριώθηκε για τις ανάγκες της αρχαιολογικής
έρευνας και μεταφέρθηκε σε γειτονική τοποθεσία. Δημοσιεύθηκε στη μελέτη του Georges Radet: L’histoire et l’oeuvre de l’École française
d'Athènes. Paris: A. Fontemoing, 1901, σ. 301 © Bibliothèque nationale de France.
|
 |
|
Pierre Amandry, Jean-François Bommelaer, Photis Dassios [επιμ.],1992
|
 |
|
ΦΕΚ 126/Α/6-5-1891
|
[1]. René Cagnat,
«Notice sur la vie et les travaux de M. Théophile Homolle», Comptes rendus des séances de l'Académie des
Inscriptions et Belles-Lettres (Paris), τ. 71 (1927), № 4, σ.
296-313.
[2]. Théophile
Homolle, «Topographie de Delphe», Bulletin
de correspondance hellénique, τ. 21
(1897), σ. 256-320
[οι σελίδες 297-320 είναι αριθμημένες εκ παραδρομής ως 397-420]. Πρβλ. Jean Marcadé,
«Delphes retrouvé», Comptes rendus des
séances de l’Académie des Inscriptions et Belles-Lettres (Paris), τ. 136 (1992), №
4, σ. 801-809 και Platon Pétridis,
«Delphes dans l’Antiquité tardive: première approche topographique et
céramologique», Bulletin de
correspondance hellénique, τ. 121
(1997), № 2, σ.
681-695.
[3]. Theophile
Homolle, «Lettre du directeur de l’École française d’Athènes», Comptes rendus des séances de l’Académie des
Inscriptions et Belles-Lettres (Paris), τ. 36 (1892), № 5, σ.
336-337.
[4]. Η υπογραφείσα σύμβαση του 1887 είχε
παραμείνει ανενεργή μέχρι το 1891.
[5]. Marie-Christine
Hellmann, «Les architectes de l'École française d'Athènes», Bulletin de correspondance hellénique, τ. 120 (1996), σ. 191-222.
[6]. Από τα 220 άτομα που απασχολούνταν
στις ανασκαφές τα 70 εργάστηκαν στο σιδηροδρομικό δίκτυο.
